Chakana raymi

Chakana simiqa iskay qichwa simimamantam paqarin: Chaka (chimpanapaq, mayu chimpanapaq) – hanan (wichay, hanaq).

Chaymi Chakanaqa kay pachanchikta hanaq pachatawan chaninchan tinkuchin.

Kunanqa chakanaqa ayllunchikpi pasión cruz, chakata nisqa sutiyasqan. Ayllunchikkunam muyuriqninpi unanchan, maypichus inka ayllukuna paqarin Peru, Ecuador, Bolivia, Chile, Argentina ayllukunapi yupaychanku. Maypichus tawantin suyu phuturirqan chaypi añaychanku.

Aswan ñawpaqmantam chakanataqa riqsisqaku. Yaqa 4 waranqa watayuqñam Chakanaman yupaychay paqarisqanqa. Chakanawan watawan puriyninmanhina qichwakunapas aymarakunapas 13 killapi huk watata qhawasqaku. Sapanka killa 28 p’unchawniyuqpi, llapa watataq 364 p’unchawniyuq kasqa. Huk p’unchawtaq ch’usaq p’unchaw kasqa; musuq wata qallariy p’uchaw; chaypiwan llapanqa 365 p’unchaw kasqa. Chakanaqa aymuray qallariyta willawanchik.

Chakana ch’aska wak’aqa 28 kantaray killapim lluqsimun. Hatun tarpuy qallarinanchiktam willawanchik. 12 hatun puquy killapim wichayman chayan.

Tarpusqanchikmi papayuqña -nispa willawanchik. 28 ayriway killapim chinkaykapun papa tarpusqanchik allin puqusqanmanta willawananchikpaq. Kay Chakana ch’aska wak’ataqa qhawanapaqqa allintam yachana. Manaraq pacha paqarimuchkaptinmi sumaqta qhawana.